Trí năng lúc nầy cũng theo đà phát triển của khối óc mà phát triển theo. Nếu ấu thời của bạn trai là một sáng xuân hoa cười thì thanh thời của họ có những phút mà tâm hồn họ là nghĩa địa chiều thu. Ôi! Duyên! Sao thoi én chiều mồng ba.
Chút xíu ích kỷ ta tìm hiểu ở đây là do nam tính của họ. Có lúc họ nói bậy mà không hay vì mắc lo tỏ ra kỳ quái. Một số bạn trai coi người vợ là phương thế bồi bổ đời sống tinh thần, thay thế họ trong nhiều công việc đòi nhiều tri thức.
Vợ anh gởi con đỏ cho hàng xóm, mượn tiền đầu nầy đầu nọ đi kiếm anh. Mendousse viết: Có nhiều nam thanh trong mọi xứ và mọi hoàn cảnh sống đã mắc tật thủ dâm một mình. Vả lại cách chung họ chưa dùng những vật phá rối thần kinh.
Có không ít bạn trai lại đem lối lý sự áp dụng trong gia đình hay ngoài xã hội nhất là trong xã hội học đường. Họ đ ào sâu tâm hồn, cân đo những thay đổi từng phút giây trong tâm địa. Ngày nọ cậu trốn giám thị leo cây thang chánh của trường, leo tận lên lầu thứ hai rồi kẹp tay vượn, tuột xuống cho đến tầng chót.
Càng lớn tuổi càng được giáo dục chu đáo, lý trí họ sẽ lanh lợi trong việc sưu tầm chân lý. Họ uống môi cho quẹo hay cong sau đó để nói cho lạ. Họ nói bẻ miệng nữa.
Hỡi bạn trai! Bạn nên trở về thực tế. Mà việc viết thư tâm tình không nắm siết tâm hồn họ bằng tàn trữ những cánh hoa tâm tư của bạn tình họ nhờ gió duyên mang đến. Trước khi ngủ nên kiểm tâm, đem hồn mình siêu thoát, hướng thượng và nếu đọc được một đoạn sách luyện tinh thần hay Thánh thư càng hay.
Vợ anh gởi con đỏ cho hàng xóm, mượn tiền đầu nầy đầu nọ đi kiếm anh. Vậy mà lúc dậy thì lại hoàn toàn khác. Có một điểm tâm lý sâu xa nầy là đối với người càng ruột thịt người ta càng ngại nhìn nhau, bàn tâm sự, mưu tính lý tưởng với nhau.
Chất nầy cách chung khi bạn trai được 14, 15 hay 16 tuổi, phát tiết ra về đ êm hay ban ngày lúc bạn trai ngủ mơ màng hay chiêm bao thấy những thú ái ân. Những yếu tố thu hút ái tình của họ là hình dáng thướt tha. Họ không phải không biết lý tưởng của ái tình, không biết nhân nghĩa của đời uyên ương, nhưng tự nhiên ái tình của họ ích kỷ ở chỗ tìm một đối tượng yêu đồng phái hay khác phái để thỏa mãn bản năng tính dục.
Riêng về điểm nầy nữa, bạn trai có thể tự hào là phái mạnh. Nó đổi như trở bàn tay. Họ tuy không cótính hồ nghi như của hai người nầy nhưng họ hay có cảm tưởng thầy giáo thiên vị bạn lớp chép bài.
Khi có con người, mà muốn cứu khỏi xiềng tội lỗi, làm cho con người thông cảm đời sống siêu nhiên của Thượng đế, có những đường lối sống thiện hầu ca tụng Tạo hóa, yêu mến người, Thượng đế cũng dùng tình yêu giao các phận sự cho đàn ông. Trên địa hạt tâm lý, giữa bạn trai và bạn gái, còn bao nhiêu cái dị biệt. Họ ngó qua ngó lại, ngó quần ngó áo, vuốt tóc, coi giày, sửa cà vạt, nhìn bàn tay, rờ cổ áo.