Họ không khinh người, nhưng thương hại kẻ không cấp bằng, tiếc sao lại có kẻ thất nghiệp, bực dọc người lớn không trị được hạ cấp, bất mãn sao người già hủ lậu, tủi nhục khi xã tắc đảo điên, phẫn uất khi cương thường đỗ nát. Nội tâm của họ không được trang điểm thêm những đứctính mà còn mất khí lực vì khi giao thiệp họ làm già, họ quá giao động, làm mất sự trầm tĩnh cần thiết cho các nhân đức lớn lên. Bạn làm giáo sư Pháp văn, bạn giảng Pascal.
Hầu hết những người làm cách mệnh đều có những đồng chí dám chết sống: đó là những bạn tâm giao lý tưởng. Nó nói lên sự nô lệ ái tình, sự thất trận của ý chí với bản năng tình dục. Bởi lẽ khi giáo sư nỗ lực giảng giải sâu sắc, nữ sinh coi là thường, có kẻ ngồi ngó ngao ngán.
Người lớn có rầy thì họ cho là bó buộc, là hủ lậu. Họ lấy làm cao cả theo kiểu nào đó vì biết mình là trai. Họ hình như tưởng rằng sức khỏe, tài ba, đứctính họ đang có là của họ.
Họ đem chuyện bạn khác, chuyện giáo sư, hàng xóm ra bàn. Tôi đã tốn nhiều thời giờ để theo quan sát một số bạn trai xấu số, thấy họ có một lối sinh hoạt hình như độc lập với cuộc sinh hoạt thông thường trong xã hội. Hình như các bạn trai ấy mất ý thức về tội lỗi.
Bạn đã biết con tim của bạn trai vào buổi dậy thì đã chuyển mình: Họ nghe tâm tình luyến ái như gió lạ nhẹ nhàng phớt qua vườn lòng họ. Họ ho sự hiểu biết, nhất là những lời chỉ giáo khôn dại không phải là những chân lý phải theo. Sự trong sạch của nó cũng hiện lộ ra trong đôi mắt bồ câu và đôi môi đỏ tươi ướt nước miếng dịu dàng của nó.
Bạn trai lối 12, 13 tuổi có sự sinh hoạt trí tuệ kỳ lạ. Đào mỏ cũng là một số lý tưởng của nhiều bạn trai. Sự giáo dục về lương tâm bị gạch xóa trong nhiều chương trình sơ tiểu, trung, đại học.
Có thứ bạn trai lỡ thời không chủ trương tuyệt đối ở độc thân. Ta đã biết bảntính ái tình bạn trai là bội bạc. Họ nói sẽ lập gia đình mà chưa.
Họ thích giao tiếp với bạn gái ngoài xã hội lắm. Người yêu họ đổi như thay áo. Bởi sinh vào nòi hiếu sắc nên giống nam lúc chưa chiếm đoạt một tâm hồn phụ nữ thì yêu kẻ nầy gần thành điên dại song khi bước vào hôn nhân rồi, ái tình của họ bớt cường độ.
Xin bạn hãy chọn lựa. Họ thèm khát thời trang, không chịu thua chúng bạn về ăn mặc nhưng rồi cũng cho các y phục, dụng cụ dùng hàng ngày là tầm thường. Một giáo sư Việt văn có một nghệ thuật giảng bài rất khả quan, không nắm giữ tinh thần bạn trai khỏi chia trí luôn hai tiếng giờ khi ông bàn về thuật hành văn của Phạm Quỳnh, ngòi bút thơ của Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu.
Họ để con tim tự do gảy khúc đàn lòng. Quả thực tội nghiệp tuổi khờ dại của biết bao nhiêu tâm hồn nếu được hướng dẫn sẽ trở nên vô cùng tốt đẹp. Phiền có chút là họ nhiều lúc thiếu cương chí, nhưng được lợi là bình tĩnh hơn bạn trai.