Tập cho tinh thần sống thánh thiện lúc ở một mình cũng như lúc sống tập thể. Họ đang ăn mà nghe thứ thư nầy, thì lu láo cho rồi bữa để đọc. Họ ăn nói, có những cử chỉ, thái độ bất đáng trước các bạn gái mà mặt mũi lì lợm.
Sự tương ái ấy là sự kiện tự nhiên có trong nam nữ thôi. Sở dĩ từ lâu phái yếu không phát minh được nhiều công trình thuộc phạm vi trí thức là tại chế độ cổ hủ phong thực đ àn áp sự tiến triển của họ. Ngay ở thời cổ mà Cicéron viết: Không có ai khiêu vũ mà không say túy lúy hay điên cuồng.
Bà ngoại mới vừa để cối ngoáy trầu, họ ngoáy ớt vô trong ấy. Bà ngoại thôi nói chuyện Tấm Cám thì họ ngủ. Bạn nhổ neo dời thuyền sang bến khác.
Nhưng nó phải số phận bấp bênh thể nào. Tạo hóa ban cho họ có thân hình mạnh khỏe, bộ óc quảng kiến, ý chí cứng rắn, lòng tham vọng vô biên nên khi đứng gần một người nữ, không cần biết giá trị tinh thần kẻ ấy làm sao, người ấy có khi thân mẫu họ, họ vẫn cảm thấy mình có cái gì hơn một phần nào về giá trị. Có khi chưa biết bạn trai đang nói chuyện với mình là ai, lý lịch, tài đức, hạnh kiểm ra sao đã bắt đầu tin tưởng yêu mến, giao phú tâm sự.
Nhưng đông nhất là bạn trai hoang mang ở ngày mai, cẩu thả phận sự hiện tại và rộn rịp với ái tình. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn. Sức mạnh chi phối lối giao tiếp của họ vừa là tình yêu vừa là lý trí.
Đi đâu mà áo quần rủi rách một chút, họ ngột ngạc,khó chịu, bẽn lẽn. Ơû dưới tác giả ghi mấy dòng này: Đời bạn là đó, trong tay bạn như một mũi tên. Họ rất đạo hạnh nữa.
, thưa bạn, sự giao thiệp rộng của bạn trai là nọc độc của tâm hồn khi họ bị ái tình sai lạc điều khiển. Gặp những thiếu nữ lạ, nhất là kẻ có nhan sắc lộng lẫy, bạn trai nghe bẽn lẽn. Khi thành tâm chờ đợi như vậy, họ không kiên quyết theo ý riêng mình mà phú mặc may rủi, tùy chỗ cha mẹ đặt cho họ ngồi.
Tôi thấy có nhiều người lớn, lúc họ đấu lý, dùng cường quyền đ àn áp tinh thần họ, nói cho họ nghe những lý lẽ rất tế nhị, những lý lẽ của người lớn. Họ chỉ chú trọng gặp những kẻ mà họ thỏa mãn lòng thú, còn các kẻ khác họ cho là không cần nên xử đối lạnh lạt. Còn nói đến óc trưởng giả thì bạn trai đã bị lậm trong đường gân thớ thịt.
Nhưng bản chất củatính nầy là duy nhất . Ơû trong xã hội nghèo mà nghèo được coi là tội, mà nhân đức thanh bần bị dìm xuống đất đen, mà thần tài là chúa tể, nhiều bạn trai nuôi lý tưởng học xong chiếm cho được một địa vị xã hội để lôi một kiếp sống trưởng giả trong tiền bạc, sung sướng. Hai thái độ khác nhau quá.
Công giáo thì khả quan nhất nhưng rất gắt. Phước thay những tâm hồn bạn trai nương bóng chân tu. Thế nào rồi ta cũng già.