Đó, thái độ của thầy phải như vậy. Đối với kẻ nào khác thì như vậy có thể hơi hữu ích, còn đối với mình quả là không hợp". Cuốn "Lịch sử suy vong của đế chế La Mã" (tác giả Edward Gibson thế kỷ 18) không so sánh được với cuốn "Thiên đường đã mất" nhưng cũng là một cuốn tuyệt hay, và cuốn "Những quy tắc thứ nhất" của Herbert Spencer không thuộc loại thơ mà cũng là một sản phẩm cao cả của nhân loại.
Tiêu phí thì giờ hoặc làm một việc lăng nhăng thì dễ lắm; muốn làm cái gì khác thì phải thay đổi tập quán. Lý do không phải những tác phẩm trên không nghiêm túc mà vì: tiểu thuyết dở thì không nên đọc, còn tiểu thuyết hay thì làm cho ta đọc một mạch, nhanh như một chiếc thuyền con trôi theo dòng nước, và tới đoạn kết thì ta muốn hết hơi mà chẳng mệt nhọc chút nào. Thế thì tại sao bạn không chịu bỏ ra một chút công săn sóc cái bộ máy tế nhị hơn là trí óc, nhất là khi chẳng cần nhờ ai giúp sức cả? Tôi muốn bạn dùng thì giờ đi từ nhà tới sở để làm công việc thuộc về nghệ thuật sống đó.
Chính bà nhà bảo bạn rằng bạn xanh còn bạn thì bảo bà nhà là bạn mệt. Nó là hình hình thức của nguyện vọng chung của nhân loại: Nguyện vọng tìm hiểu thêm. Bạn bảo bạn không biết chơi dương cầm, không biết chơi vi-ô-lông và tới băng-giô cũng không biết gảy, tóm lại, chẳng biết chút gì về âm nhạc cả.
Tôi chắc chắn có nhiều người rất tốt, nếu bắt buộc lựa chọn trong hai điều, một là đọc tập "Thiên đàng đã mất" (tập thơ của Milton - người Anh kể về tổ tiên loài người phải đày xuống cõi trần. Họ khoe với bạn mỗi năm đọc được bao nhiêu cuốn. Thành thử chúng tôi không thể .
Bạn chưa biết thưởng thức tường tận từng tiếng vì bạn chưa bao giờ luyện tai nghe như vậy. Tri thức có những khu vực mênh mông, ngoài văn chương và trong những khu vực đó, nếu biết khai thác thì mùa màng sẽ rất tốt. Nó là hình thức cao nhất của văn chương.
Có thời giờ thì bạn có thể kiếm ra được tiền bạc - thường là như vậy. Ta hoàn toàn có thể kiểm soát bộ máy suy nghĩ của ta được. Thành thử có hàng chục vạn giờ mất đi như vậy mỗi ngày chỉ vì người ta ít nghĩ đến thì giờ lắm, không bao giờ đề phòng để khỏi đánh mất nó.
Bạn lên xe với tờ báo và bình tĩnh, ung dung để hết trí não vào tờ báo. Nó mạnh tới nỗi có những người suốt đời sống để tìm hiểu thêm, mà vẫn luôn luôn bị nó lôi kéo đi và cứ trượt chương trình của mình hoài. Nhưng quả là tôi có đọc, chứ không phải là không.
Tới nhà, bạn không ăn ngay. Thế nhưng hàng ngày, vì nhiều lý do, có người đã để thời giờ trôi qua một cách dễ dãi, đã vô tình phung phí vốn liếng quí báu được tạo hoá ban cho ấy, tức chuỗi thời gian đã được định sẵn cho mỗi người, là 24 giờ trong một ngày. Tuy vậy, y không đến nỗi bị dày vò như kẻ muốn tới thành La Mecque mà không bao giờ bước chân ra khỏi nhà mình.
Thời giờ quý hơn tiền bạc nhiều. Sự mong mỏi mà không được thoả mãn có thể làm cho y luôn bứt rứt. Các triết gia đã giảng-nghĩa không gian mà không giảng nghĩa thời gian.
Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn. Câu ấy tầm thường quá đến nỗi khi viết ra, thực tình tôi cảm thấy mắc cỡ. Bỏ qua lời tôi là bỏ qua lời khuyên quý báu nhất đấy.